|
1.
|
Ocena poziomu uszkodzenia monitorowanych gatunków drzew w kraju
Jadwiga Małachowska
Parametrami oceny poziomu uszkodzenia drzew
są następujące charakterystyki: procentowy
udział drzew zdrowych (klasa 0, defoliacja
0-10%), procentowy udział drzew uszkodzonych
(klasy 2-4, defoliacja > 25% i drzewa
martwe) oraz średnia defoliacja drzew.
Zróżnicowanie uszkodzenia monitorowanych
gatunków drzew
Średnia defoliacja wszystkich gatunków razem
(wiek drzew powyżej 20 lat) wynosiła 21,52%,
iglastych razem – 21,59%, a liściastych
razem – 21,38%. Udział drzew zdrowych (do
10% defoliacji) gatunków razem wynosił
11,94%, a udział drzew uszkodzonych (powyżej
25% defoliacji) – 16,67%. Gatunki liściaste
charakteryzowały się wyższym udziałem drzew
zdrowych (16,20%) oraz wyższym udziałem
drzew uszkodzonych (18,35%) niż gatunki
iglaste (odpowiednio: 9,60% i 15,75%) – Rys.
2.
W 2015 roku
kolejność gatunków od najzdrowszych do
najbardziej uszkodzonych (ustalona na
podstawie analizy trzech parametrów
określających zdrowotność: udziału drzew
zdrowych, udziału drzew uszkodzonych oraz
średniej defoliacji) jest następująca: buk <
olsza < jodła, inne liściaste, inne iglaste
< sosna < brzoza, świerk < dąb.
W kolejnych latach pięciolecia 2011-2015
średnia defoliacja gatunków razem wynosiła:
22,41%, 22,77%, 21,55%, 21,91% i 21,52%;
udział drzew zdrowych wynosił: 13,96%,
11,28%, 13,73%, 11,55% i 11,94%; udział
drzew uszkodzonych: 23,99%, 23,37%, 18,78%,
18,86% i 16,67%. W latach 2012 oraz
2014-2015 zmiany kondycji lasów były
niewielkie. W 2013 r. odnotowano poprawę
stanu lasów: niewielki wzrost udziału drzew
zdrowych (o 2,5 punkty procentowe) oraz
wyraźny spadek udziału drzew uszkodzonych (o
4,6 punktów procentowych).
Uszkodzenia monitorowanych gatunków drzew
według form własności lasu
Porównanie poziomu zdrowotności
monitorowanych gatunków drzew (wiek ponad 20
lat) wykonano w układzie czterech form
własności: lasy w zarządzie Lasów
Państwowych, lasy prywatne, lasy w Parkach
Narodowych oraz lasy innych form własności
razem.
|
Rys. 2.
Udział drzew monitorowanych gatunków w klasach defoliacji w 2015 roku. Wiek powyżej 20 lat. Wszystkie formy własności.
|
Kategoria ‘inne iglaste’ w lasach
prywatnych, dąb i gatunki z kategorii ‘inne
iglaste’ i ‘inne liściaste’ w parkach
narodowych oraz jodła w lasach ‘innych
własności razem’– ze względu na małą
liczebność próby (poniżej 30 drzew) zostały
pominięte w analizie.
Uszkodzenie sosny w parkach
narodowych i w lasach prywatnych nie
wykazywało znaczących różnic, było natomiast
wyższe niż w lasach dwu pozostałych
kategorii własności. Z kolei uszkodzenie
drzew tego gatunku w Lasach Państwowych było
nieco niższe niż w lasach ‘innych własności
razem’. Udział drzew zdrowych w lasach tych
czterech kategorii własności wynosił
odpowiednio: 5,95%, 6,28%, 9,59% i 12,86%,
drzew uszkodzonych: 19,46%, 20,45%, 13,00% i
18,44%, a średnia defoliacja: 23,81%,
23,33%, 20,92% i 22,24%.
|
Tabela
3.
Średnia defoliacja monitorowanych
gatunków według form własności - 2015 rok.
|
Gatunek drzewa
|
W zarządzie Lasów
Państwowych |
Osób fizycznych |
W zarządzie Parków
Narodowych |
Inne |
Własność razem |
|
Sosna |
20,92 |
23,33 |
23,81 |
22,24 |
21,57 |
|
Świerk |
22,00 |
26,05 |
27,57 |
22,25 |
23,03 |
|
Jodła |
20,47 |
17,12 |
27,78 |
18,91 |
19,97 |
|
Inne iglaste |
19,72 |
27,78 |
26,39 |
18,69 |
20,17 |
|
Gatunek iglaste |
20,96 |
23,24 |
25,74 |
21,93 |
21,59 |
|
Buk |
15,62 |
16,00 |
16,37 |
15,00 |
15,69 |
|
Dąb |
24,19 |
23,69 |
15,83 |
32,14 |
24,47 |
|
Brzoza |
22,43 |
22,29 |
29,28 |
23,61 |
22,53 |
|
Olsza |
20,21 |
19,02 |
23,23 |
14,22 |
19,73 |
|
Inne liściaste |
21,40 |
20,67 |
24,26 |
19,78 |
21,05 |
|
Gatunek liściaste |
21,43 |
20,99 |
21,55 |
23,16 |
21,38 |
|
Razem |
21,12 |
22,37 |
23,93 |
23,45 |
21,52 |
*) wyniki oznaczone niebieskim
kolorem mogą być obarczone błędem ze
względu na małą liczebność próby (do
obliczeń wzięto co najwyżej 30
drzew) |
Największe uszkodzenie
świerka zarejestrowano w lasach parków
narodowych (brak drzew zdrowych, 30,43%
drzew uszkodzonych, śr. def. = 27,57%), duże
– w lasach prywatnych (8,58% drzew zdrowych,
30,69% drzew uszkodzonych, śr. def. =
26,05%). Niższe uszkodzenia występowały w
Lasach Państwowych oraz w lasach ‘innych
własności razem’ (odpowiednio: 14,28% i
6,67% drzew zdrowych, 23,72% i 18,33% drzew
uszkodzonych, średnia defoliacja w lasach
obydwu form własności wynosiła około 22%).
Najbardziej uszkodzone jodły
obserwowano w lasach parków narodowych (brak
drzew zdrowych, 51,11% drzew uszkodzonych,
śr. def. = 27,78%). Znacznie mniej
uszkodzone były jodły w Lasach Państwowych,
najmniej w lasach prywatnych (odpowiednio:
18,71% i 26,69% drzew zdrowych, 15,25% i
9,32% drzew uszkodzonych, 20,47% i 17,12%
średniej defoliacji).
 |
|
Rys. 3.
Udział drzew monitorowanych gatunków w klasach defoliacji w 2015 roku. Wiek powyżej 20 lat. Lasy w zarządzie Lasów Państwowych.
|
 |
|
Rys. 4
.
Udział drzew monitorowanych gatunków w klasach defoliacji w 2015 roku. Wiek powyżej 20 lat. Lasy prywatne. |
Drzewa kategorii ‘inne iglaste’
okazały się zdrowsze w lasach ‘innych
własności razem’, niż w Lasach Państwowych.
Udział drzew zdrowych wynosił odpowiednio:
28,57% i 14,11%, udział drzew uszkodzonych:
9,52% i 12,17%, średnia defoliacja: 18,69% i
19,72%.
Uszkodzenie buków nie wykazywało
znacznego zróżnicowania w zależności od
formy własności lasów. Średnia defoliacja
zawierała się w przedziale od 15,00% (lasy
‘innych własności razem’) do 16,37% (lasy w
Parkach Narodowych).
Najbardziej uszkodzone dęby
obserwowano w lasach ‘innych własności
razem’ (2,60% drzew zdrowych, 57,79% drzew
uszkodzonych, śr. def. = 32,14%). Dęby w
Lasach Państwowych i w lasach prywatnych
były mniej uszkodzone (odpowiednio: 4,72% i
7,93% drzew zdrowych, 27,26% i 23,35% drzew
uszkodzonych, 24,19% i 23,69% średniej
defoliacji).
Największe uszkodzenie brzóz
występowało w lasach Parków Narodowych
(7,25% drzew zdrowych, 36,23% drzew
uszkodzonych, śr. def. = 29,28%). Dużo
niższe uszkodzenie zanotowano w lasach
pozostałych trzech własności, wśród których
lasy ‘innych własności razem’
charakteryzowały się wyższym uszkodzeniem
drzew w porównaniu z Lasami Państwowymi i
lasami prywatnymi. Udział drzew zdrowych
wynosiło odpowiednio: 1,68%, 8,73% i 10,10%,
udział drzew uszkodzonych: 21,85%, 20,22% i
20,68%, średnia defoliacja: 23,61%, 22,43% i
22,29%.
Występowało dość duże zróżnicowanie kondycji
olszy w lasach różnych form
własności. Największe uszkodzenie zanotowano
w lasach parków narodowych (19,36% drzew
zdrowych, 22,58% drzew uszkodzonych, śr. def.
= 23,23%), średnie – w Lasach Państwowych i
lasach prywatnych (15,97% i 21,29% drzew
zdrowych, 12,23% i 9,31% drzew uszkodzonych,
śr. def. = 20,21% i 19,02%). W lasach
‘innych własności razem’ uszkodzenie olszy
było najniższe (odpowiednio: 39,66% drzew
zdrowych, 1,72% drzew uszkodzonych, śr. def.
= 14,22%).
Uszkodzenie drzew kategorii ‘inne
liściaste’ nie wykazywało znacznego
zróżnicowania w zależności od formy
własności lasów. Średnia defoliacja
zawierała się w przedziale od 19,78% (lasy
‘innych własności razem’) do 21,40% (Lasy
Państwowe).
Największe
uszkodzenia drzew (gatunki razem)
występowały w lasach Parków Narodowych.
Zarejestrowano tam 11,77% drzew zdrowych,
najwięcej drzew uszkodzonych (23,97%),
najwyższa była też średnia defoliacja
(23,93%). Obserwowany wyższy poziom
defoliacji drzew w lasach Parków Narodowych
związany jest z tym, że w tych lasach nie
prowadzi się działalności gospodarczej,
polegającej na wykonywaniu trzebieży i cięć
sanitarnych, podczas których usuwa się
drzewa uszkodzone i o obniżonej
zdrowotności. Najmniej uszkodzone były
drzewa w Lasach Państwowych. Było tam 12,08%
drzew zdrowych, najmniej drzew uszkodzonych
(15,41%), średnia defoliacja była również
najniższa (21,12%). W lasach prywatnych i
lasach innych własności poziom uszkodzenia
drzew był wyższy niż w Lasach Państwowych a
niższy niż w lasach Parków Narodowych.
Uszkodzenie monitorowanych gatunków w zależności
od wieku
Analizowane parametry oceny poziomu zdrowotności
monitorowanych gatunków pogrupowane zostały w
trzy kategorie wieku: powyżej 20 lat, do 60 lat
i powyżej 60 lat.
Udział drzew zdrowych (do 10% defoliacji)
dla wszystkich
monitorowanych gatunków razem wyniósł
11,94%, dla wieku do 60 lat – 12,73%, a dla
wieku powyżej 60 lat – 11,30%. Udział drzew
uszkodzonych (powyżej 25% defoliacji) razem
wyniósł 16,67%, drzew młodszych – 16,06%, a
drzew starszych – 17,16%. Średnia defoliacja
wszystkich drzew wynosiła 21,52%, młodszych –
21,38%, natomiast starszych – 21,67%.
Zestawienie udziałów drzew zdrowych i
uszkodzonych oraz średniej defoliacji w grupach
wiekowych wskazuje na niewielkie obniżanie się
kondycji drzew w zestawieniu ‘gatunki razem’
wraz ze wzrostem wieku drzew. Powyższa zależność
nie została stwierdzona w odniesieniu do
gatunków ‘iglastych razem’, natomiast jest
silniejsza w przypadku gatunków ‘liściastych
razem’. Udział drzew zdrowych, drzew
uszkodzonych oraz średnia defoliacja wynosił
odpowiednio, dla gatunków ‘iglastych razem’:
9,61%, 16,23%, 21,87% u drzew młodszych i 9,60%,
15,37%, 21,37% u drzew starszych oraz dla
gatunków ‘liściastych razem’: 18,00%, 15,76%,
20,56% u drzew młodszych i 9,60%, 15,37%, 21,37%
u drzew starszych. Obserwowana w 2015 r. słaba
zależność kondycji drzew ‘gatunki razem’ i
‘liściaste razem’ od wieku była również
opisywana w latach 2006-2010 i 2012-2014. W 2011
r. nie odnotowano takiej zależności.
W rozbiciu na gatunki – spadek kondycji drzew
związany z wiekiem (wyrażony wzrostem
defoliacji) zaobserwowano: wysoki wśród dębów i
gatunków z grupy ‘inne iglaste’, znaczący –
wśród brzóz i gatunków z grupy ‘inne liściaste’,
niewielki – wśród świerków, jodeł i buków. Nie
zanotowano tej zależności u sosny i olszy.
Uszkodzenie drzew w układzie regionalnych
dyrekcji Lasów Państwowych
Najzdrowsze okazały się drzewa w lasach RDLP
Szczecinek i Szczecin. W RDLP Szczecinek
zanotowano średni udział drzew zdrowych
(18,36%), najniższy udział drzew uszkodzonych
(7,44%) oraz najniższą średnią defoliację
(17,89%). W RDLP Szczecin z kolei udział drzew
zdrowych był najwyższy w zestawieniu (26,71%),
udział drzew uszkodzonych oraz średnia
defoliacja były niskie (odpowiednio: 13,32% i
18,70%).
Niewiele gorszą kondycją charakteryzowały się
drzewa w lasach RDLP Piła: średni udział drzew
zdrowych (15,23%), jeden z niższych udziałów
drzew uszkodzonych (8,85%) i niska średnia
defoliacja (19,12%).
 |
|
Rys. 5
.
Udział drzew monitorowanych gatunków łącznie w klasach defoliacji w układzie regionalnych dyrekcji Lasów Państwowych (lasy w zarządzie LP) w 2015 r.
|
Dobry stan zdrowotny drzew zarejestrowano w
lasach RDLP Kraków, Łódź i Krosno: dość
wysoki udział drzew zdrowych (od 17,09% do
21,22%), udział drzew uszkodzonych na
średnim poziomie (od 16,35% do 18,60%),
umiarkowane wartości średniej defoliacji (od
20,51% do 21,89%).
RDLP Toruń, Gdańsk, Olsztyn, Radom i Zielona
Góra zaliczone zostały do grupy RDLP o
średnim poziomie uszkodzenia drzew. Średnia
defoliacja zawierała się w przedziale od
20,84% do 22,17%, udział drzew zdrowych i
uszkodzonych były zróżnicowany. W RDLP Toruń
i Gdańsk zanotowano niewiele drzew zdrowych
(5,00% i 3,49%), ale również niski udział
drzew uszkodzonych (10,18% i 11,18%). W RDLP
Zielona Góra i Olsztyn udział drzew zdrowych
był bardzo niski (8,08% i 7,09%), a udział
drzew uszkodzonych – dość niski (15,22% i
14,77). Z kolei w RDLP Radom średni był
udział drzew zdrowych (16,51%), oraz wysoki
- drzew uszkodzonych (21,51%).
Lasy w RDLP Wrocław, Lublin, Poznań i
Białystok charakteryzowały się wysokim
poziomem uszkodzenia drzew. Średnia
defoliacja zawierała się w wąskim przedziale
od 22,53% do 22,81%, natomiast udziały drzew
zdrowych i uszkodzonych były dość
zróżnicowane. W RDLP Poznań zanotowano
bardzo niski udział drzew zdrowych (3,62%)
oraz dość niski udział drzew uszkodzonych
(14,74%). W RDLP Lublin zarejestrowano dość
niski udział drzew zdrowych (13,19%) oraz
najwyższy wśród wszystkich RDLP udział drzew
uszkodzonych (23,48%). RDLP Białystok i
Wrocław charakteryzowały się niskim udziałem
drzew zdrowych (9,23% i 8,46%) oraz
podwyższonym udziałem drzew uszkodzonych
(20,55% i 19,96%).
Najbardziej uszkodzone były drzewa w lasach
RDLP Katowice i Warszawa: bardzo niski
udział drzew zdrowych (6,00%), wysoki udział
drzew uszkodzonych (20,70%) i najwyższa
średnia defoliacja – 23,00% (Rys. 5).
Uszkodzenie drzew w układzie województw
Najzdrowsze okazały się drzewa (gatunki
razem) w lasach województwa
zachodniopomorskiego, występowały tu:
najwyższy udział drzew zdrowych (26,19%),
niski udział drzew uszkodzonych (9,94%) i
najniższa średnia defoliacja (17,84%) – Rys.
6.
Zadowalającą kondycją charakteryzowały się
drzewa w lasach województw:
świętokrzyskiego, pomorskiego, lubuskiego i
łódzkiego – średnia defoliacja nie
przekraczała 21,20%, natomiast udziały drzew
zdrowych i uszkodzonych były zróżnicowane
(wynosiły odpowiednio: od 7,26% do 23,19% i
od 9,45% do 17,27%).
 |
|
Rys. 6
.
Udział drzew monitorowanych gatunków łącznie w klasach defoliacji w układzie województw w 2015 r.
|
Województwa: kujawsko-pomorskie,
małopolskie, podkarpackie,
warmińsko-mazurskie i wielkopolskie można
zaliczyć do grupy województw o średnim
poziomie uszkodzenia drzew – średnia
defoliacja nie przekraczała 21,80%,
natomiast udziały drzew zdrowych i
uszkodzonych były zróżnicowane (wynosiły
odpowiednio: od 5,00% do 18,49% i od 10,54%
do 19,83%).
Lasy w województwach śląskim, dolnośląskim,
lubelskim i podlaskim charakteryzowały się
wysokim poziomem uszkodzenia drzew: średnia
defoliacja zawierała się w wąskim przedziale
od 22,59% do 22,90%, udziały drzew zdrowych
utrzymywały się na niskim poziomie, wynosiły
od 6,15% do 14,10%, udziały drzew
uszkodzonych były dość wysokie w
zestawieniu, wynosiły od 18,92% do 23,87%.
Najbardziej uszkodzone były drzewa w lasach
województw mazowieckiego i opolskiego:
poniżej 5,50% drzew zdrowych, 22,00% drzew
uszkodzonych, 23,50% średniej defoliacji.
Uszkodzenie drzew w układzie krain
przyrodniczo-leśnych
Najzdrowsze okazały się drzewa w lasach
Krainy Bałtyckiej: zanotowano wysoki w
porównaniu z innymi krainami udział drzew
zdrowych (18,17%), najniższy udział drzew
uszkodzonych (10,05%) i najniższą średnią
defoliację (18,84%).
Niewiele gorszą kondycją charakteryzowały
się drzewa w Krainie Karpackiej: najwyższy
wśród krain udział drzew zdrowych (21,10%),
udział drzew uszkodzonych na średnim
poziomie (16,45%) i dość niska średnia
defoliacja (20,59%).
 |
|
Rys. 7
.
Udział drzew monitorowanych gatunków łącznie w klasach defoliacji w układzie krain przyrodniczo-leśnych w 2015 r.
|
 |
|
Rys. 8
.
Poziom uszkodzenia lasów w 2015 r. na podstawie oceny defoliacji na stałych powierzchniach obserwacyjnych z wyróżnieniem 3 klas defoliacji. |
Krainy:
Wielkopolsko-Pomorska i Mazursko-Podlaska
zaliczone zostały do grupy krain o średnim
poziomie uszkodzenia drzew. Zanotowano niski
udział drzew zdrowych (8,14% i 10,34%),
stosunkowo niski udział drzew uszkodzonych
(13,46% i 17,18%), średnia defoliacja
wynosiła 21,35% i 22,07%.
Krainy: Małopolska i Sudecka wykazywały
podwyższony poziom uszkodzenia drzew. Udział
drzew zdrowych był dość niski (14,96% i
11,28%), natomiast udział drzew uszkodzonych
- wysoki (21,20% i 19,15%), średnia
defoliacja wynosiła 22,42% i 21,86%.
Lasy Krainy Śląskiej charakteryzowały się
wysokim poziomem uszkodzenia drzew, udział
drzew zdrowych był najniższy w zestawieniu
(4,61%), udział drzew uszkodzonych oraz
średnia defoliacja były wysokie (18,73% i
22,70%).
Najbardziej uszkodzone były drzewa w lasach
Krainy Mazowiecko-Podlaskiej: niski udział
drzew zdrowych (7,14%), wysoki udział drzew
uszkodzonych (20,86%) i najwyższa w
zestawieniu średnia defoliacja (22,90%).
Porównano kondycję monitorowanych gatunków
drzew w lasach poszczególnych krain
przyrodniczo-leśnych. Ze względu na zbyt
małą liczbę drzew (do 30 sztuk)
poszczególnych gatunków w kilku krainach
wyłączono z analizy: sosnę w Krainie
Sudeckiej, świerk – w Krainie
Mazowiecko-Podlaskiej, jodłę – w sześciu
krainach (oprócz Karpackiej i Małopolskiej),
gatunki z kategorii ‘inne iglaste’ oraz buki
– w Krainie Mazowiecko-Podlaskiej i
Mazursko-Podlaskiej, olsze – w Krainie
Sudeckiej.
Najzdrowsze sosny, gatunki z kategorii „inne
iglaste”, dęby oraz brzozy występowały w
Krainie Bałtyckiej, najzdrowsze świerki i
olsze – w Krainie Wielkopolsko-Pomorskiej,
jodły i gatunki z kategorii „inne liściaste”
– w Krainie Karpackiej, buki – w Krainie
Sudeckiej.
Wysoki poziom uszkodzenia brzóz zanotowano w
Krainach: Małopolskiej i Śląskiej, dębów – w
Krainach: Sudeckiej i Śląskiej, gatunków z
kategorii „inne liściaste” – w Krainie
Sudeckiej.
Najbardziej uszkodzone sosny występowały w
Krainie Mazowiecko-Podlaskiej, świerki i
jodły – w Krainie Małopolskiej, gatunki z
kategorii „inne iglaste”, dęby i olsze – w
Krainie Karpackiej, buki i gatunki z
kategorii „inne liściaste” – w Krainie
Śląskiej, brzozy – w Krainie
Mazursko-Podlaskiej.
Uszkodzenie drzew w układzie Parków
Narodowych
Ogółem w Parkach Narodowych poddano
obserwacjom 680 drzew (na 34
powierzchniach), w tym 185 sosen (w 9
parkach), 138 świerków (w 7 parkach), 45
jodeł (w 5 parkach), 18 drzew z kategorii
‘inne iglaste’ (w 2 parkach), 124 buki (w 6
parkach), 12 dębów (w 1 parku), 69 brzóz (w
4 parkach), 62 olsze (w 4 parkach), 27 drzew
z kategorii ‘inne liściaste’ (w 3 parkach).
Udział drzew zdrowych wśród wszystkich
poddanych obserwacjom drzew wynosił 11,76%,
udział drzew uszkodzonych – 23,97%, średnia
defoliacja – 23,93%. Gatunki ‘iglaste razem’
charakteryzowały się wyższym uszkodzeniem
niż gatunki ‘liściaste razem’. Wśród
‘iglastych razem’ udział drzew zdrowych
wynosił 3,11%, udział drzew uszkodzonych –
26,94%, a średnia defoliacja – 25,74%. Wśród
‘liściastych razem’ wartości porównywanych
parametrów wynosiły odpowiednio: 23,13%,
20,07% i 21,55%.
Porównano uszkodzenie poszczególnych
gatunków ogółem w parkach. Dąb, gatunki z
kategorii ‘inne iglaste’ i ‘inne liściaste’
ze względu na małą liczebność próby (poniżej
30 drzew we wszystkich parkach razem)
zostały pominięte w analizie. Najlepszą
kondycją charakteryzował się buk, dobrą –
olsza. Uszkodzenie sosny było silniejsze niż
buka i olszy, ale mniejsze niż pozostałych
gatunków (świerka, brzozy i jodły).
RDLP uszeregowane grupami według kondycji
drzew w lasach od najzdrowszych do
najbardziej uszkodzonych: Szczecin,
Szczecinek < Piła < Kraków, Łódź, Krosno <
Toruń, Gdańsk, Olsztyn, Radom, Zielona Góra
< Białystok, Lublin, Poznań, Wrocław <
Katowice, Warszawa. Województwa uszeregowane
grupami według kondycji drzew w lasach od
najzdrowszych do najbardziej uszkodzonych:
zachodniopomorskie < świętokrzyskie,
pomorskie < lubuskie, łódzkie <
kujawsko-pomorskie, małopolskie,
podkarpackie < warmińsko-mazurskie,
wielkopolskie < śląskie, dolnośląskie,
lubelskie, podlaskie < mazowieckie <
opolskie. Krainy przyrodniczo-leśne
uszeregowane grupami według kondycji drzew w
lasach od najzdrowszych do najbardziej
uszkodzonych: Bałtycka < Karpacka <
Wielkopolsko-Pomorska, Mazursko-Podlaska <
Małopolska, Sudecka < Mazowiecko-Podlaska <
Śląska.
Uszeregowano parki narodowe grupami, według
stanu koron drzew w lasach, od najzdrowszych
do najbardziej uszkodzonych: Bieszczadzki,
Świętokrzyski < Drawieński, Białowieski <
Ojcowski, Woliński < Gór Stołowych,
Magurski, Kampinoski, Wigierski <
Biebrzański, Roztoczański, Wielkopolski,
Gorczański < Babiogórski, Tatrzański <
Poleski
|
