Zapraszamy na nową stronę Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska
www.gov.pl/web/gios

Banner z napisem Badania Odry

Charakterystyka kategorii wód

Polska położona jest w zlewniach trzech mórz: Morza Bałtyckiego (99,7 % powierzchni kraju), Morza Północnego (0,1 % powierzchni kraju) oraz Morza Czarnego (0,2 % powierzchni kraju) [Rocznik Statystyczny GUS "Ochrona środowiska 2012"]. Polską część zlewni Morza Bałtyckiego tworzą dwa dorzecza największych rzek: Wisły, o powierzchni 168,9 tys. km2 (co stanowi 54 % powierzchni kraju) i Odry, o powierzchni 106,0 tys. km2 (33,9 % powierzchni kraju), a także 5 dorzeczy mniejszych rzek: Ücker, Jarft, Świeżej, Pregoły i Niemna oraz zlewnie rzek wpadających bezpośrednio do Bałtyku (17,3 tys. km2, 5,5 % powierzchni kraju).

Do zlewni Morza Północnego należy polska część dorzecza Łaby (238 km2), zaś do zlewni Morza Czarnego polskie fragmenty dorzeczy Dunaju (385 km2) i Dniestru (233 km2).

Obszary dorzeczy w Polsce

Rysunek 1 Obszary dorzeczy w Polsce (źródło: www.kzgw.gov.pl)

Zlewnie rzek uchodzących bezpośrednio do Bałtyku podzielone zostały na dwa regiony i wraz z dorzeczami Odry (Świna, Dziwna, Rega, Parsęta, Radew, Czerwona
i Wieprza) oraz Wisły (Słupia, Łeba, Reda, Elbląg i Pasłęka) utworzyły tzw. obszary dorzeczy Odry i Wisły, będące głównymi jednostkami gospodarowania wodami.

Tabela 1 Obszary dorzeczy w Polsce. Źródło: materiały własne oraz „Analizy ekonomiczne korzystania z wód na obszarach dorzeczy w Polsce” (źródło: KZGW, Kraków, 2009)

L.p.

Nazwa obszaru dorzecza

Powierzchnia [km2]

Ludność [tys.]

1

obszar dorzecza Dniestru

233

15,7

2

obszar dorzecza Dunaju

385

31,7

3

obszar dorzecza Jarft

212

5,4

4

obszar dorzecza Łaby

238

18,8

5

obszar dorzecza Niemna

2 515

122,5

6

obszar dorzecza Odry

118 010

14 450,0

7

obszar dorzecza Pregoły

7 522

517,3

8

obszar dorzecza Świeżej

161

1,7

9

obszar dorzecza Ücker

15

1,5

10

obszar dorzecza Wisły

183 171

24 500,0

Zgodnie w wymaganiami dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. ustanawiającej ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej (tzw. Ramowa Dyrektywa Wodna), zdefiniowano w Polsce typy wód powierzchniowych [rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 listopada 2011 r. w sprawie klasyfikacji stanu ekologicznego, potencjału ekologicznego i stanu chemicznego jednolitych części wód powierzchniowych (Dz.U. 2011 nr 258 poz. 1549)], a następnie wyznaczono tzw. jednolite części wód, będące podstawową jednostką gospodarowania wodami. Każda z jednolitych części wód powierzchniowych scharakteryzowana jest m.in. poprzez typ, do którego przynależy.

Tabela 2 Jednolite części wód powierzchniowych w obszarach dorzeczy

Lp.

Obszar
dorzecza

Jednolite części wód

rzeki

jeziora

wody przybrzeżne

wody przejściowe

1

Wisły

2660

481

6

5

2

Odry

1734

420

4

4

3

Dniestru

3

-

-

-

4

Dunaju

11

-

-

-

5

Jarftu

6

-

-

-

6

Łaby

8

-

-

-

7

Niemena

40

35

-

-

8

Pregoły

120

101

-

-

9

Świeżej

4

1

-

-

10

Ucker

-

-

-

-

Suma

4586

1038

10

9

 

Czym jest Państwowy Monitoring Środowiska?

Państwowy monitoring środowiska (PMŚ) został utworzony ustawą z dnia 10 lipca 1991 roku o Inspekcji Ochrony Środowiska (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 1355 z późniejszymi zmianami) w celu zapewnienia wiarygodnych informacji o stanie środowiska. W latach 90-tych, krótka definicja i cel PMŚ zawarte w ustawie o PIOŚ stanowiły jedyne ramy prawne dla funkcjonowania złożonego systemu pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska. Zadania realizowane w ramach systemu były określane w wieloletnich programach PMŚ, zatwierdzanych przez kierownictwo Ministerstwa Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa. Pierwszy program obejmował lata 1992-1993, drugi 1994-1997, trzeci lata 1998 - 2002.

Po nowelizacji ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska w 2001 r. PMŚ realizowany był na podstawie: * wieloletnich programów państwowego monitoringu środowiska opracowanych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i zatwierdzanych przez ministra właściwego do spraw środowiska, * wojewódzkich programów monitoringu opracowanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska i zatwierdzonych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska." Ostatnim programem PMŚ realizowanym w tej strukturze był program na lata 2016-2020.

Nowelizacja ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska z 2018 r. (ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. o zmianie ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. 1479) zmieniła uwarunkowania realizacji zadań Państwowego Monitoringu Środowiska. W myśl nowych przepisów zasoby i zadania PMŚ realizowane do końca 2018 r. przez wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska zostały przeniesione do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska i tym samym od 1 stycznia 2019 r. zadania PMŚ są realizowane wyłącznie przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (GIOŚ).

Zakres zadań państwowego monitoringu środowiska jest określany w wieloletnich strategicznych programach PMŚ opracowywanych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska i zatwierdzanych przez Ministra Klimatu oraz w wykonawczych programach PMŚ opracowywanych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska.

Obecnie obowiązujący Strategiczny Program PMŚ na lata 2020 - 2025 powstał na podstawie art. 4a ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 10 lipca 1991 r. o Inspekcji Ochrony Środowiska. Dokument ten obejmuje zadania wynikające z odrębnych ustaw, zobowiązań międzynarodowych oraz innych potrzeb wynikających ze strategii rozwoju oraz innych programów i dokumentów programowych.

 

Definicja PMŚ

Państwowy monitoring środowiska, według art. 23 ust. 1 ustawy o Inspekcji Ochrony Środowiska, jest systemem:

  • pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska,

oraz

  • gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku.

Podkategorie

Początek strony

Używamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.