|
|
Program monitoringu lasów ma na celu
określenie zmienności powierzchniowej
i czasowej poziomu uszkodzenia lasów oraz
tendencji i dynamiki zmian zachodzących
w ekosystemach leśnych Polski.
W 2018
roku kontynuowano realizację długookresowych
celów monitoringu lasów, takich jak:
określenie przestrzennego rozkładu poziomu
uszkodzenia drzewostanów, porównanie poziomu
uszkodzenia lasów pomiędzy różnymi
kategoriami własności lasów, analiza
związków przyczynowo-skutkowych pomiędzy
zdrowotnością lasów a czynnikami środowiska,
identyfikacja głównych symptomów i przyczyn
(biotycznych i abiotycznych) uszkodzeń
drzew, określenie trendu zmian uszkodzenia
drzewostanów w czasie, tworzenie
krótkoterminowych prognoz stanu zdrowotnego
lasu.
W ramach programu monitoringu lasów
przeprowadza się obserwacje stanu
uszkodzenia drzewostanów oraz symptomów i
przyczyn uszkodzeń na wszystkich dostępnych
stałych powierzchniach obserwacyjnych I
rzędu (sieć powierzchni 8 x 8 km,
w drzewostanach w wieku powyżej 20 lat).
Rozszerzony zakres badań i pomiarów wykonuje
się na stałych powierzchniach obserwacyjnych
II rzędu (w 2018 r. były to analizy
chemiczne pobranych rok wcześniej próbek
igliwia i liści oraz gleb) oraz na stałych
powierzchniach monitoringu intensywnego
(pomiary meteorologiczne, wielkość oraz
skład chemiczny opadów na otwartej
przestrzeni i pod koronami drzew, depozycja
gazowych związków siarki i azotu w
powietrzu, skład chemiczny roztworów
glebowych).
W 2018 roku wykonano następujące prace,
pomiary i obserwacje:
-
Monitoring uszkodzeń drzewostanów
– przeprowadzony na 2023 SPO I rzędu
oraz na 135 SPO II rzędu. Zarejestrowano
gatunek, wiek, pierśnicę, status oraz
stanowisko biosocjalne 20 drzew
próbnych. Obserwacje cech
morfologicznych koron drzew dotyczyły
następujących parametrów: defoliacji,
odbarwienia, ocienienia korony, liczby
roczników igliwia, długości igliwia lub
wielkości liści, struktury przyrostu
pędów, typu przerzedzenia korony,
udziału martwych gałęzi, występowania
pędów wtórnych, urodzaju nasion i
intensywności kwitnienia.
-
Monitoring symptomów i przyczyn
uszkodzeń drzew
– przeprowadzono zarówno na 2023 SPO I
rzędu, jak i na 135 SPO II rzędu,
określając następujące parametry na 20
drzewach próbnych: miejsce uszkodzenia
na drzewie, lokalizację uszkodzenia
w obrębie korony, symptomy uszkodzenia,
specyfikację symptomów, kategorię i
klasę czynnika sprawczego, rozmiar
uszkodzenia.
-
Monitoring chemizmu igliwia i liści –
przeprowadzono analizy chemiczne próbek
igliwia sosny i świerka oraz liści dębu
i buka, oznaczając zawartości: N (metodą
Kiejdahla) oraz P, K, Ca, Mg, S, B, Cu,
Fe, Mn, Zn, Al, Cd, Pb (metodą ICP-OES).
Próbki igliwia i liści były pobrane w
2017 r. ze 135 czynnych SPO II rzędu.
-
Monitoring gleb
– obejmował analizę chemiczną
zawartości: P, K, Ca, Mg, S, Zn, Cu, Mn,
Fe, Na, Pb i Al w próbkach glebowych
pochodzących z 5 poziomów gleby
mineralnej (0–5 cm, 5–10 cm, 10–20 cm,
20–40 cm, 40–80 cm) i poziomu
organicznego. Próbki glebowe były
pobrane w 2017 r. ze 148 SPO II rzędu (w
tym 135 powierzchni czynnych i 13
powierzchni oczekujących.
-
Monitoring depozytu zanieczyszczeń
– przeprowadzono na 12 SPO MI. Określono
pH oraz skład chemiczny opadów
atmosferycznych: zawartość Ca, K, Mg,
Na, NH4, Cl, NO3,
SO4, Al, Mn, Fe oraz metali
ciężkich (Cd, Pb, Cu, Zn).
-
Monitoring jakości powietrza
atmosferycznego
– przeprowadzono na 12 SPO MI. Obejmował
on pomiar koncentracji SO2,
NO2 metodą pasywną.
-
Monitoring opadów podkoronowych i
roztworów glebowych
– obejmował pomiary na 12 SPO MI.
Wykonano pobór próbek i analizy
chemiczne z 15 chwytników podkoronowych
i 20 tensometrów do pobierania roztworów
glebowych na dwóch głębokościach (po 10
na każdej głębokości) oraz 2 chwytników
na otwartej przestrzeni w cyklu
miesięcznym. Na dwóch SPO MI w
drzewostanach bukowych pobrano próbki
i wykonano analizy chemiczne spływu po
pniu. Analizy obejmowały: pH, Ca, Mg, K,
Na, NH4, Fe, Mn, Al, NO3,
SO4, Cl, Cd, Cu, Pb, Zn.
-
Monitoring parametrów meteorologicznych
– obejmował pomiary w pobliżu 12 SPO MI
następujących parametrów: temperatury
powietrza [°C] na wysokości 2 m i 0,5 m
oraz przy gruncie (na wysokości 5 cm),
temperatury gleby [°C] na głębokości 5
cm, 10 cm, 20 cm i 50 cm, wilgotności
względnej powietrza [%] na wysokości 2
m, wilgotności gleby [dm3/m3],
promieniowania [W/m2]
(całkowitego i UVB), prędkości wiatru
[m/s], kierunku wiatru [°] oraz opadu
atmosferycznego [mm]. Pomiary były
wykonywane przez automatyczne stacje
meteorologiczne w cyklu ciągłym.
|
