W IV kwartale 1999 r. Inspekcja Ochrony Środowiska otrzymała informacje o 44 zdarzeniach mogących spowodować nadzwyczajne zagrożenie środowiska. Na rys. 1 przedstawione zostały ilości zdarzeń w poszczególnych kwartałach lat 1993 -1999.

Ilość zdarzeń w poszczególnych miesiącach IV kwartału 1999 r. przedstawiała się następująco:

•październik	- 21 zdarzeń (47,7 % zdarzeń w skali IV kwartału i 10,7 % zdarzeń w skali 1999 r.);
• listopad	- 12 zdarzeń (27,3 % zdarzeń w skali IV kwartału i 6,1 % w skali 1999 r.);
•grudzień	- 11 zdarzeń (25,0 % zdarzeń w skali IV kwartału i 5,6 % w skali 1999 r.).

Rejestr zdarzeń mających miejsce w omawianym kwartale zawarty jest w załączniku nr 1 (numeracja zdarzeń i stron w załączniku jest kontynuacją numeracji rejestru nadzwyczajnych zagrożeń środowiska dla I, II i III kwartału 1999 r.).

W 1999 r. wystąpiło łącznie 196 zdarzeń mogących spowodować nadzwyczajne zagrożenie środowiska.

Na rys. 2 graficznie przedstawiono ilość zdarzeń, jakie miały miejsce w poszczególnych miesiącach 1999 r.

Ilość zgłoszonych zdarzeń w poszczególnych miesiącach czwartych kwartałów w latach 1993 - 1999 r. przedstawiono na rys. 3.

Wynika z niego, że w IV kwartale 1999 r. nastąpił wzrost ilości zdarzeń w porównaniu z IV kwartałem 1998 roku, kiedy ilość zdarzeń była najniższa w porównaniu z czwartymi kwartałami lat 1993-1997.

Zdarzenia o charakterze nadzwyczajnych zagrożeń środowiska, zgłoszone w okresie IV kwartału 1999 r. zarejestrowano na terenie 14 województw. Ich rozmieszczenie przedstawiało się następująco:

mazowieckie	- 7 zdarzeń;
śląskie	- 6 zdarzeń;
pomorskie	- 5 zdarzeń;
wielkopolskie	- 4 zdarzenia;
podkarpackie, podlaskie, warmińsko-mazurskie i zachodnio-pomorskie	- po 3 zdarzenia;
lubelskie, lubuskie, łódzkie i małopolskie	- po 2 zdarzenia;
dolnośląskie i kujawsko-pomorskie	- po 1 zdarzeniu.

Na terenie 2 województw (opolskiego i świętokrzyskiego) w IV kwartale 1999 r. brak było zdarzeń o znamionach NZŚ.

Z powyższego zestawienia wynika, że w okresie IV kwartału 1999 r. rozmieszczenie zdarzeń na obszarze kraju było nierównomierne (na terenie 4 województw, które stanowią 25,0 % wszystkich województw, miały miejsce 22 zdarzenia, to jest 50,0 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale 1999 r.).

Zdarzenia w IV kwartale 1999 r. stanowią 22,4 % zdarzeń zarejestrowanych w całym 1999 r. W tym okresie na terenie 16 województw zarejestrowano 196 zdarzeń, z tego na terenie województw:

mazowieckiego	- 28 zdarzeń;
śląskiego	- 26 zdarzeń;
pomorskiego	- 20 zdarzeń;
lubelskiego i wielkopolskiego	- po 19 zdarzeń;
zachodnio-pomorskiego	- 14 zdarzeń
dolnośląskiego i małopolskiego	- po 13 zdarzeń;
łódzkiego	- 9 zdarzeń;
lubuskiego i podlaskiego	- po 8 zdarzeń;
podkarpackiego	- 7 zdarzeń;
warmińsko-mazurskiego	- 5 zdarzeń;
kujawsko-pomorskiego i opolskiego	- po 3 zdarzenia;
świętokrzyskiego	- 1 zdarzenie.

Z powyższego zestawienia wynika, że w skali 1999 r.:

• analogicznie jak w IV kw. 1999 r. najwięcej zdarzeń miało miejsce na terenie województw mazowieckiego i śląskiego;

• rozmieszczenie zdarzeń na obszarze kraju było nierównomierne (na terenie 5 województw, które stanowią 31,2 % wszystkich województw, miało miejsce 112 zdarzeń, to jest 57,1 % wszystkich zdarzeń).

Ze względu na miejsce powstania zdarzeń ilość ich w IV kw. 1999 r. była następująca:

transport	- 24 zdarzenia (54,5 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale);
zakłady	- 18 zdarzeń (40,9 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale);
inne	- 2 zdarzenia (4,6 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale).

Graficznie przedstawiono to na rys. 3.

W IV kw. 1999 r. najwięcej zdarzeń miało miejsce w transporcie, podobnie jak w ciągu całego 1999 r., kiedy struktura zdarzeń, ze względu na miejsce ich powstania, przedstawiała się następująco:

transport	- 100 zdarzeń (51,0 % wszystkich zdarzeń w ciągu 1999 r.);
zakłady	- 71 zdarzeń (36,2 % wszystkich zdarzeń w ciągu 1999 r.);
inne	- 25 zdarzeń (12,8 % wszystkich zdarzeń w ciągu 1999 r.).

 

Graficznie przedstawiono to na rys. 4.

Na rys 5. przedstawiono dla porównania ilości zdarzeń w transporcie i na terenie zakładów w poszczególnych miesiącach 1999 r.

Spośród 24 zdarzeń w transporcie w IV kwartale 1999 r., najwięcej miało miejsce w:

• transporcie drogowym

- 14 zdarzeń (31,8 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale);

a następnie w:

•transporcie rurociągowym	- 4 zdarzenia (9,1 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale);
• transporcie kolejowym	- 3 zdarzeń (6,8 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale);
• transporcie wodnym	- 3 zdarzenia (6,8 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale).

Graficznie strukturę zdarzeń w transporcie przedstawia rys. 6.

Zdecydowanie najwięcej zdarzeń w transporcie w IV kwartale 1999 r. miało miejsce w przewozie drogowym materiałów niebezpiecznych. Należy podkreślić, że w okresie tym występowały również zdarzenia w transporcie rurociągowym ropy naftowej i produktów naftowych, w których skutki dla środowiska bywają najpoważniejsze. Jedno z nich miało miejsce na rurociągu produktów naftowych, należącym do Rafinerii Gdańskiej S.A. Opis zdarzenia znajduje się pod poz. 174 na stronie 54 załącznika nr 1.

Podobna sytuacja, jak w IV kwartale 1999 r., występowała w całym 1999 r. Spośród 100 zdarzeń w transporcie najwięcej miało miejsce w:

transporcie drogowym	- 67 zdarzeń;
a następnie w:
transporcie kolejowym	- 18 zdarzeń;
transporcie rurociągowym	- 9 zdarzeń;
transporcie wodnym	- 6 zdarzeń.

Graficznie strukturę zdarzeń w transporcie w 1999 r. przedstawiono na rys. 7.

Analiza zdarzeń, które miały miejsce w zakładach w IV kwartale 1999 r., wykazuje, że wystąpiły one ma terenie:

zakładów przemysłowych	- 9 zdarzeń (20,5 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale 1999 r,);
zakładów uzyteczności publicznej	- 5 zdarzeń (11,4 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale 1999 r.);
zakładów handlowych	- 4 zdarzenia (9,1 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale 1999 r.).

Graficznie przedstawia to rys. 8.

Wynika z niego, że w IV kwartale 1999 r. większość zdarzeń w zakładach miała miejsce w zakładach przemysłowych, podczas gdy w III kwartale 1999 r. najwięcej zdarzeń miało miejsce na terenie zakładów użyteczności publicznej.

Łącznie w całym 1999 r. na terenie zakładów wystąpiło 71 zdarzeń, z tego w:

zakładach przemysłowych	- 37 zdarzeń (18,9 % wszystkich zdarzeń w 1999 r,);
zakładach użyteczności publicznej	- 24 zdarzenia (12,2 % wszystkich zdarzeń w 1999 r.);
zakładach handlowych	- 10 zdarzeń (5,1 % wszystkich zdarzeń w 1999 r.).

Graficznie przedstawiono to na rys. 9.

Uwzględniając jako kryterium w poszczególnych zdarzeniach klasyfikację materiałów niebezpiecznych, stosowaną w przepisach dotyczących przewozu materiałów niebezpiecznych, ilość zdarzeń w poszczególnych klasach w IV kwartale 1999 r. przedstawiała się następująco:

• klasa 2 (gazy),	- 6 zdarzeń (13,6 %);
•klasa 3 (materiały ciekłe zapalne),	- 25 zdarzeń (56,8 %);
•klasa 6 (materiały trujące i zakaźne)	- 2 zdarzenia (4,6 %);
•klasa 8 (materiały żrące)	- 4 zdarzenia (9,1 %);
•materiały poza klasyfikacją materiałów niebezpiecznych	- 7 zdarzeń (15,9 %).

W formie graficznej poniżej przedstawiono strukturę zdarzeń z udziałem różnych klas substancji niebezpiecznych.

Z powyższego wynika, że w IV kwartale 1999 r.

Na rys. 11 przedstawiono strukturę zdarzeń w 1999 r., z uwzględnieniem klasyfikacji materiałów niebezpiecznych.

Występowanie nadzwyczajnych zagrożeń środowiska związane jest z zanieczyszczeniem różnych komponentów środowiska. W IV kwartale 1999 r. stwierdzono zanieczyszczenie:

• powietrza - w 8 przypadkach;

• gruntu - w 19 przypadkach;

• wody - w 19 przypadkach.

Wśród 44 zdarzeń, zarejestrowanych w IV kwartale 1999 r., w 2 przypadkach (4,5 %) brak było skutków w środowisku w postaci zanieczyszczenia powietrza, gruntu czy wód. Niemniej jednak w zdarzeniach tych, od momentu zaistnienia wypadku do chwili zakończenia akcji ratowniczej, istniało potencjalne ryzyko wystąpienia nadzwyczajnego zagrożenia środowiska ze względu na występowanie substancji niebezpiecznej.
 
 

Wśród zdarzeń, które miały miejsce w IV kwartale 1999 r., jako potencjalnie najgroźniejsze wymienić należy, między innymi:

(1) Zanieczyszczenie powietrza chlorem w Warszawie (gm. Warszawa Centrum, woj. mazowieckie) w dniu 5 października 1999 r., na terenie Zakładu Wodociągu Centralnego Miejskiego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji - poz. 153 rejestru nadzwyczajnych zagrożeń środowiska za IV kwartał 1999 r.

(2) Zanieczyszczenie roztworem wodorotlenku sodu rzeki Jedlnica w miejscowości Kowary (gmina Kowary, powiat jeleniogórski, województwo dolnośląskie) w dniu 6 października 1999 r., które spowodowało śnięcie ryb - poz. 156 rejestru nadzwyczajnych zagrożeń środowiska za IV kwartał 1999 r.

(3) Zanieczyszczenie gruntu ropą naftową w miejscowości Medyka (gmina Medyka, powiat przemyski, woj. podkarpackie) w dniu 31 października 1999 r . - poz. 173 rejestru nadzwyczajnych zagrożeń środowiska za IV kwartał 1999 r.

(4) Zanieczyszczenie gruntu olejem napędowym w Gdańsku (woj. pomorskie) w dniu 3 listopada 1999 r., spowodowane jego wyciekiem z rurociągu należącego do Rafinerii Gdańskiej S. A. - poz. 174 rejestru nadzwyczajnych zagrożeń środowiska za IV kwartał 1999 r.
 
 

W okresie IV kwartału 1999 r. prowadzony był także nadzór nad usuwaniem skutków tych zdarzeń, w których doprowadzenie środowiska do stanu właściwego nie nastąpiło do końca III kwartału 1999 r. Dotyczyło to między innymi następujących zdarzeń:
 

	Wyciek i zanieczyszczenie gruntu i wód gruntowych w dniu 31 stycznia 1996 r. paliwem z rurociągu tłocznego na terenie Zakładu Produktów Naftowych Nr 9 w Międzychodzie (powiat międzychodzki, województwo wielkopolskie) należącego do Polskiego Koncernu Naftowego SA, Oddział w Nowej Soli - poz. 14 rejestru za 1996 r.  Trwa usuwanie skutków zdarzenia pod nadzorem WIOŚ w Poznaniu. W IV kwartale 1999 r. usunięto 1,2 m3 paliwa. Usuwanie będzie kontynuowane w 2000 r.
	Wyciek w dniu 9 grudnia 1996 r. w miejscowości Karczówka (gmina Złotniki Kujawskie, powiat inowrocławski, woj. kujawsko-pomorskie) oleju napędowego z rurociągu produktów finalnych, należącego do Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych “PRZYJAŹŃ” w Płocku - poz. 201 rejestru za 1996 r. W związku z zaprzestaniem działań przez sprawcę, w dniu 24 listopada 1999 r. Kujawsko-Pomorski WIOŚ w Bydgoszczy przekazał dokumentację zdarzenia Staroście Inowrocławskiemu na jego wystąpienie. Dokumentacja ta jest niezbędna do wydania decyzji administracyjnej, wymuszającej na sprawcy działania mające na celu rekultywację terenu.
	Wyciek benzyny etylizowanej 94, który spowodował zanieczyszczenie gruntu i wód gruntowych w dniu 15 marca 1997 r. w miejscowości Kalisz Pomorski (powiat drawski, woj. zachodniopomorskie) - poz. 48 rejestru za 1997 r. Wojewoda Zachodniopomorski upomnieniem K-OSR-G3/755.2/12/99 z dnia 20 września 1999 r. wezwał właściciela Przedsiębiorstwa Usługowo-Handlowego w Więcborku (sprawca zanieczyszczenia) do realizacji decyzji nr OS-I-0717/19/97, zobowiązującej go do przeprowadzenia badań rozprzestrzeniania się zanieczyszczeń w środowisku wodno-gruntowym. Mimo upomnienia do dnia 31 grudnia 1999 r. sprawca nie podjął działań wynikających z decyzji Wojewody Zachodniopomorskiego.
	Zanieczyszczenie gruntu olejem napędowym w dniu 3 grudnia 1997 r. w miejscowości Małaszewicze (gmina Terespol, powiat bialskopodlaski, województwo lubelskie) spowodowane wyciekiem paliwa z cysterny kolejowej - poz. 215 rejestru za 1997 r.  Zakład Przewozów Towarowych i Przeładunku PKP w Małaszewiczach powiadomił o zakończeniu rekultywacji gruntu zgodnie z ekspertyzą wykonaną przez Przedsiębiorstwo Geologiczne “Polgeol” w Warszawie. Delegatura Lubelskiego WIOŚ w Białej Podlaskiej planuje przeprowadzenie kontroli sprawdzającej i poboru prób w I kwartale 2000 r.
	Zanieczyszczenie gruntu ksylenem w dniu 23 grudnia 1997 r. w miejscowości Bliżyn (gmina Bliżyn, powiat skarżyski, województwo świętokrzyskie), spowodowane wyciekiem tej substancji na terenie Kieleckich Zakładów Farb i Lakierów - poz. 232 rejestru za 1997 r.  Pod nadzorem Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Kielcach trwa usuwanie wolnego ksylenu z gruntu. W IV kwartale 1999 r. kontynuowano usuwanie ksylenu z powierzchni wód gruntowych. W sumie od chwili wycieku do końca 1999 r. usunięto z gruntu ok. 10,4 Mg ksylenu. Dotychczas odzyskany ksylen zawrócono do produkcji. Usuwanie ksylenu z gruntu będzie kontynuowane w I kwartale 2000 r.
	Zanieczyszczenie w dniu 17 czerwca 1998 r. powietrza i gruntu ropą naftową w miejscowości Amelin (gmina Kamionka, powiat lubartowski, woj. lubelskie) na skutek erupcji ropy i gazu w kopalni ropy naftowej - poz. 93 rejestru za 1998 r. Wyniki badań prób pobranych we wrześniu i październiku 1999 r. przez sprawcę zanieczyszczenia, którym było Polskie Górnictwo Naftowe i Gazownictwo S.A. w Warszawie - Oddział Sanocki Zakład Górnictwa Nafty i Gazu w Sanoku wskazują na spadek zawartości ropopochodnych w zanieczyszczonym gruncie do granicy tła. Dalsze badania zostaną przeprowadzone w II kwartale 2000 r.
	Zanieczyszczenie gruntu i wód gruntowych epichlorohydryną gliceryny i produktami jej rozpadu na skutek pożaru cysterny kolejowej w dniu 2 listopada 1998 r. w miejscowości Twarda Góra (gmina Nowe n/Wisłą, powiat świecki, województwo kujawsko-pomorskie) - poz. 177 rejestru za 1998 r.  Na zlecenie Zakładu Infrastruktury Kolejowej Polskich Kolei Państwowych S.A. w Bydgoszczy Akademia Techniczno-Rolnicza w Bydgoszczy opracowała w IV kwartale 1999 r. technologię usunięcia zanieczyszczeń spowodowanych pożarem epichlorohydryny. Technologia ta zostanie wdrożona do realizacji w roku 2000.
	Zanieczyszczenie gruntu olejem napędowym w dniu 11 marca 1999 r. w miejscowości Tomaszów Mazowiecki (powiat tomaszowski, województwo łódzkie) - poz. 30 rejestru nadzwyczajnych zagrożeń środowiska za 1999 r. Zgodnie z harmonogramem, który uzgodnił Starosta Tomaszowski decyzją znak ROS-7635-1/99 z dnia 7 kwietnia 1999 r., przewidywano zakończenie rekultywacji do końca grudnia 1999 r. Na wniosek “EXBUD”-u, prowadzącego rekultywację, termin zakończenia rekultywacji przedłużono do dnia 31 stycznia 2000 r. Do 31 grudnia 1999 r. usunięto z gruntu ok. 4,4 m3 oleju napędowego. Delegatura Łódzkiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Piotrkowie Trybunalskim prowadzi nadzór nad usuwaniem skutków zanieczyszczenia.
	Zanieczyszczenie gruntu ropą naftową w dniu 30 lipca 1999 r. w miejscowości Niepiekła-Karwin (gmina Załuski, powiat płoński, województwo mazowieckie) - poz. 118 rejestru nadzwyczajnych zagrożeń środowiska za 1999 r. Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych “PRZYJAŹŃ” w Płocku zrealizowało zarządzenie pokontrolne Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska, przedstawiając dokumentację badań dla oceny stopnia zanieczyszczenia środowiska wodno-gruntowego w rejonie uszkodzenia rurociągu oraz program monitoringu lokalnego. Delegatura Mazowieckiego Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Ciechanowie prowadzi nadzór nad realizacją programu monitoringu.
	Zanieczyszczenie gruntu ropą naftową w dniu 30 sierpnia 1999 r. w miejscowości Suchy Las (gmina Suchy Las, powiat poznański, województwo wielkopolskie) - poz. 135 rejestru nadzwyczajnych zagrożeń środowiska za 1999 r. Ocena oddziaływania na środowisko skutków awarii rurociągu, wykonana na zlecenie Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych “PRZYJAŹŃ” w Płocku, który jest właścicielem rurociągu wykazała znaczne zanieczyszczenie gruntu ropą. W związku z tym Wielkopolski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Poznaniu wystąpił do Starosty Powiatu Poznańskiego o wydanie decyzji administracyjnej, zobowiązującej Przedsiębiorstwo Eksploatacji Rurociągów Naftowych “PRZYJAŹŃ” w Płocku do przywrócenia środowiska do stanu właściwego. Decyzja taka została wydana w dniu 10 grudnia 1999 r.

 

Rejestr zdarzeń o charakterze nadzwyczajnych zagrożeń srodowiska

Powrót na stronę główną GIOŚ.