Główny Inspektorat Ochrony Środowiska



 


Informacja dotycząca występowania nadzwyczajnych zagrożeń środowiska w IV kwartale 1998 r.
Warszawa, styczeń 1999 r.

Akceptował:
GŁÓWNY INSPEKTOR
OCHRONY ŚRODOWISKA
mgr inż. Teresa WARCHAŁOWSKA
Opracowanie: GIOŚ-ZPNZŚ
Webmaster


Analiza zdarzeń mogących spowodować nadzwyczajne zagrożenie srodowiska w IV kw. 1998 r.




W IV kw. 1998 r. Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska otrzymała informacje o 29 zdarzeniach mogących spowodować nadzwyczajne zagrożenie środowiska. Ilość zdarzeń w tym okresie była znacznie niższa od średniej kwartalnej ilości za lata 1993-97 wynoszącej 52 zdarzenia. Na rys. 1 przedstawione zostały ilości zdarzeń w poszczególnych kwartałach lat 1993-1998.
 
 



 






Ilość zdarzeń w poszczególnych miesiącach IV kwartału 1998 r. przedstawiała się następująco:
październik - 13 zdarzeń (44,8 % zdarzeń w skali IV kwartału 1998 r. i 6,8 % wszystkich zdarzeń w skali 1998 r.);
listopad - 9 zdarzeń (31,0 % zdarzeń w skali IV kwartału 1998 r. i 4,7 % w skali 1998 r.);
grudzień - 7 zdarzeń (24,2 % zdarzeń w skali IV kwartału 1998 r. i 3,7 % w skali 1998 r.).

Rejestr zdarzeń mających miejsce w omawianym kwartale zawarty jest w załączniku nr 1 (numeracja zdarzeń w załączniku jest kontynuacją numeracji w rejestrze nadzwyczajnych zagrożeń środowiska dla I, II i III kwartału 1998 r.).

Na rys. 2 graficznie przedstawiono ilości zdarzeń, jakie miały miejsca w poszczególnych miesiącach 1998 r.
 
 



 






Porównując wartości podane na rysunku 2 można stwierdzić, że:

Ilość zgłoszonych zdarzeń w poszczególnych miesiącach czwartych kwartałów w latach 1993 - 1998 r. przedstawiono na rys. 3.
 
 


 









Wynika z niego, że w miesiącu grudniu 1998 r. miało miejsce najmniej zdarzeń w porównaniu do innych miesięcy czwartych kwartałów w latach 1993 - 1998.

Zdarzenia zgłoszone w okresie IV kwartału 1998 r zarejestrowane były na terenie 19 województw. Ich rozmieszczenie przedstawiało się następująco:

  • bydgoskie i warszawskie
- po 3 zdarzenia;
  • gdańskie, katowickie, koszalińskie, krośnieńskie, tarnowskie i zamojskie
- po 2 zdarzenia;
  • gorzowskie, legnickie, olsztyńskie, opolskie, ostrołęckie, płockie, poznańskie, radomskie, skierniewickie, szczecińskie i toruńskie

 
 

- po 1 zdarzeniu;

Na terenie 30 województw w IV kwartale 1998 r. brak było zdarzeń o charakterze nzś.

Zdarzenia zarejestrowane w IV kwartale 1998 r. stanowią 15,2 % zdarzeń zarejestrowanych w 1998 r. Łącznie w okresie 1998 r. na terenie 44 województw wystąpiło 191 zdarzeń, z tego na terenie województw:
  • warszawskiego
- 19 zdarzeń;
  • gdańskiego
- 13 zdarzeń;
  • tarnowskiego
- 12 zdarzeń;
  • zielonogórskiego
- 9 zdarzeń;
  • katowickiego i koszalińskiego
- po 7 zdarzeń;
  • krośnieńskiego, lubelskiego, ostrołęckiego, radomskiego i szczecińskiego 
- po 6 zdarzeń;
  • białostockiego, bydgoskiego i pilskiego,
- po 5 zdarzeń;
  • bielskiego, elbląskiego, jeleniogórskiego, krakowskiego, łódzkiego, opolskiego, płockiego, poznańskiego, i tarnobrzeskiego
- po 4 zdarzenia;
  • gorzowskiego, konińskiego, legnickiego, nowosądeckiego, skierniewickiego, toruńskiego i zamojskiego
- po 3 zdarzenia;
  • na terenie 8 województw
- po 2 zdarzenia;
  • na terenie 6 województw
- po 1 zdarzeniu;
  • na terenie 5 województw
- brak zdarzeń.

Z powyższego zestawienia wynika, że w skali 1998 r. zdecydowanie najwięcej zdarzeń miało miejsce na terenie województwa warszawskiego.

Ze względu na miejsce powstania zdarzeń ilość ich w IV kwartale 1998 r. była następująca:
  • transport
- 17 zdarzeń (58,6 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale);
  • zakłady
- 11 zdarzeń (37,9 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale);
  • inne
- 1 zdarzenie (3,5 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale).

Bardziej obrazowo strukturę miejsc zdarzeń przedstawia rys. 4.
 
 




 








Wynika z niego, że w IV kwartale 1998 r. najwięcej zdarzeń miało miejsce w transporcie. Było ich 17 (58,6 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale 1998 r.), w tym w:
  • transporcie drogowym
- 13 zdarzeń (44,8 % w skali IV kwartału);
  • transporcie kolejowym
- 3 zdarzenia (10,4 % w skali IV kwartału);
  • transporcie wodnym
- 1 zdarzenie (3,4 % w skali IV kwartału);

Strukturę tych zdarzeń, w grupie zdarzeń mających miejsce w transporcie, przedstawia rys. 5.
 
 



 









Analogiczna sytuacja występowała w skali całego 1998 r., co wynika z rys. 6.
 
 



 






W IV kw. 1998 r. w transporcie rurociągowym ropy naftowej i produktów ropopochodnych (paliwa płynne takie jak benzyny silnikowe i oleje napędowe), w którym skutki wycieków bywają najpoważniejsze, brak było zdarzeń o charakterze nadzwyczajnych zagrożeń środowiska.

W skali 1998 r. struktura zdarzeń, ze względu na miejsce powstania, przedstawiała się następująco:
  • transport
- 95 zdarzeń (49,8 % wszystkich zdarzeń w 1998 r.);
  • zakłady
- 69 zdarzeń (36,1 % wszystkich zdarzeń w 1998 r.);
  • inne
- 27 zdarzeń (14,1 % wszystkich zdarzeń w 1998 r.).

Strukturę zdarzeń w tym okresie przedstawiono na rys 7.
 
 



 






Z powyższego rysunku wynika, że analogicznie jak we wszystkich kwartałach 1998 r., w okresie całego 1998 r. najwięcej zdarzeń występowało w transporcie.

W IV kw. 1998 r. 11 zdarzeń miało miejsce na terenie zakładów, w tym na terenie:

  • zakładów przemysłowych
- 8 zdarzeń (27,6 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale);
  • zakładów użyteczności publicznej
- 3 zdarzenia (10,3 % wszystkich zdarzeń w IV kwartale).

Na terenie zakładów handlowych nie zarejestrowano zdarzeń stwarzających nadzwyczajne zagrożenie środowiska.

Strukturę tych zdarzeń, w grupie przypadków mających miejsce na terenie zakładów, przedstawia rys. 8.
 
 



 






Wynika z niego, że zdecydowana większość zdarzeń w zakładach ma miejsce w zakładach przemysłowych. Jest to oczywiste, gdyż tam najczęściej znajdują się materiały niebezpieczne i to niejednokrotnie w znacznych ilościach

Uwzględniając jako kryterium w poszczególnych zdarzeniach klasyfikację materiałów niebezpiecznych, stosowaną w przepisach dotyczących przewozu materiałów niebezpiecznych, ilość zdarzeń w poszczególnych klasach w IV kwartale 1998 r. przedstawia się następująco:
 
  • klasa 1 (materiały i przedmioty wybuchowe)
- 1 zdarzenie (3,4 % wszystkich zdarzeń w IV kw.);
  • klasa 2 (gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem)
- 6 zdarzeń (20,7 %);
  • klasa 3 (materiały ciekłe zapalne),
w tym:
- 15 zdarzeń (51,8 %);
- oleje napędowe - 7 zdarzeń
- benzyna - 1 zdarzenie
  • klasa 6.1. (materiały trujące) 
- 1 zdarzenie (3,4 %);
  • klasa 8 (materiały żrące) 
- 2 zdarzenia (6,9 %);
  • materiały poza klasyfikacją materiałów niebezpiecznych
- 4 zdarzenia (13,8 %).

Na rysunku 9 przedstawiono strukturę zdarzeń z udziałem różnych klas substancji niebezpiecznych.
 
 



 






Z powyższego rysunku wynika, że:

materiały należące do grupy 3 stanowią w dalszym ciągu najpoważniejsze zagrożenie w zdarzeniach mających znamiona nadzwyczajnego zagrożenia;
 
 

wystąpiła też znaczna ilość zdarzeń z udziałem materiałów niebezpiecznych klasy 2 i 8;

w pozostałych klasach materiałów niebezpiecznych zdarzenia występowały rzadko (klasy 1 i 6) lub nie występowały wcale (klasy 4, 5, 7 i 9).
 
 

W 1998 r. ilość zdarzeń z uwzględnieniem klasyfikacji materiałów niebezpiecznych przedstawiała się następująco:
 
 
 
  • klasa 1 (materiały i przedmioty wybuchowe)
- 1 zdarzenie (0,5 % zdarzeń w skali 1998 r.);
  • klasa 2 (gazy),
- 27 zdarzeń (14,2 % zdarzeń w skali 1998 r.);
w tym z udziałem:  
- amoniaku - 12 zdarzeń;
- mieszaniny propan + butan - 4 zdarzenia;
- chloru - 1 zdarzenie;
  • klasa 3 (materiały ciekłe zapalne), 
- 108 zdarzeń (56,6 % zdarzeń w skali 1998 r.);
w tym z udziałem:  
- oleju napędowego - 52 zdarzenia;
- benzyn - 12 zdarzeń;
  • klasa 6.1. (materiały trujące)
- 5 zdarzeń (2,6 % zdarzeń w skali 1998 r.);
  • klasa 8 (materiały żrące)
- 13 zdarzeń (6,8 % zdarzeń w skali 1998 r.);
  • klasa 9 (różne materiały i przedmioty niebezpieczne)
- 1 zdarzenie (0,5 % zdarzeń w skali 1998 r.);
  • materiały poza klasyfikacją
- 36 zdarzeń (18,8 % zdarzeń w skali 1998 r.).

 

Na rys. 10 przedstawiono strukturę zdarzeń w 1998 r., z uwzględnieniem klasyfikacji materiałów niebezpiecznych.


Z powyższego rysunku wynika, że również w całym 1998 r. największa ilość zdarzeń miała miejsce z udziałem materiałów klasy 3.

Przy wystąpieniu nadzwyczajnych zagrożeń środowiska następują zanieczyszczenia różnych elementów środowiska. W IV kwartale 1998 r. zanieczyszczone było:
  • powietrze
- w 7 przypadkach;
  • grunt
- w 12 przypadkach;
  • wody
- w 11 przypadkach.

W powyższym zestawieniu suma przypadków, w których doszło do uwolnienia substancji niebezpiecznych i zanieczyszczenia poszczególnych elementów środowiska, jest wyższa niż ilość zarejestrowanych zdarzeń. Wynika to z faktu, że w niektórych zdarzeniach doszło do zanieczyszczenia więcej niż jednego elementu środowiska.

Należy również zwrócić uwagę na fakt, że w niektórych zdarzeniach nie doszło do zanieczyszczenia środowiska. Wśród 29 zdarzeń, zarejestrowanych w IV kwartale 1998 r. w 4 (13,8 % zdarzeń w skali IV kwartału 1998 r.) brak było skutków w środowisku. Zostały one jednak uwzględnione w rejestrze, gdyż w czasie prowadzenia akcji ratowniczej istniało poważne ryzyko uwolnienia substancji niebezpiecznej do środowiska.

W skali 1998 r. zanieczyszczeniu uległy:
  • powietrze
- w 43 przypadkach;
  • grunt
- w 83 przypadkach;
  • wody
- w 73 przypadkach.

Wśród zdarzeń, które miały miejsce w IV kw. 1998 r., jako potencjalnie najgroźniejsze wymienić należy:

Pożar w dniu 2 listopada 1998 r. cysterny kolejowej z epichlorohydryną gliceryny na stacji kolejowej PKP w Twardej Górze (gm. Nowe n. Wisłą, woj. bydgoskie) - poz. 177 rejestru.

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy przeprowadził rozpoznanie zdarzenia, z którego wynikało, że:

Ponadto Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Bydgoszczy podjął następujące działania: W okresie IV kwartału 1998 r. prowadzony był nadzór nad usuwaniem skutków tych zdarzeń, w których doprowadzenie środowiska do stanu właściwego nie nastąpiło do końca III kwartału tego roku. Dotyczyło to między innymi następujących zdarzeń :
 
  Wyciek i zanieczyszczenie gruntu i wód gruntowych w dniu 31 stycznia 1996 r. paliwem z rurociągu tłocznego na terenie Zakładu Produktów Naftowych Nr 9 w Międzychodzie (woj. zielonogórskie) należącego do Centrali Produktów Naftowych SA, Oddział w Nowej Soli (poz. 14 rejestru za 1996 r.). Trwa usuwanie skutków zdarzenia pod nadzorem WIOŚ w Gorzowie Wielkopolskim. Aktualnie usuwa się z gruntu ok. 6 dm3 ropopochodnych na dobę. Nie nastąpiło zakończenie rekultywacji do dnia 31 grudnia 1998 r., gdyż stwierdzono występowanie w dalszym ciągu wolnego paliwa w gruncie. Przewiduje się, że nastąpi to do końca II kwartału 1999 r.
  Wyciek benzyny etylizowanej E94 spowodował zanieczyszczenie gruntu i wód gruntowych w dniu 15 marca 1997 r. w miejscowości Kalisz Pomorski (woj. koszalińskie) (poz. 48 rejestru za 1997 r.). Wyciek spowodowany był wypadkiem autocysterny. Wg oceny WIOŚ w Koszalinie brak jest postępu w działaniach sprawcy, mających na celu usunięcie skutków zdarzenia. Podstawą do takiego stwierdzenia była kontrola miejsca zdarzenia, powiązana z poborem prób do głębokości 5 m. Do tej głębokości stwierdzono zanieczyszczenie gruntu ropopochodnymi. Wojewoda Koszaliński wydał decyzję nakazującą sprawcy zanieczyszczenia podjęcie działań, mających na celu usunięcia skutków zdarzenia. Wobec braku działań sprawcy Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Koszalinie wystąpił pismem znak WI-VI-401/17/98 z dnia 29 czerwca 1998 r. do Wojewody Koszalińskiego o wszczęcie skutecznego postępowania administracyjnego w stosunku do sprawcy zdarzenia, przymuszającego go do podjęcia działań mających na celu doprowadzenie środowiska do stanu właściwego. 
  Zanieczyszczenie ropopochodnymi gruntu w dniu 10 lipca 1997 r. w miejscowości Głodowo (woj. włocławskie) na skutek wypadku drogowego autocysterny przewożącej benzynę bezołowiową (poz. 128 rejestru za 1997 r.). Rekultywacja została zakończona w IV kwartale 1998 r.
  Zanieczyszczenie gruntu olejem napędowym w dniu 3 grudnia 1997 r. w miejscowości Małaszewicze (woj. bialskopodlaskie) spowodowane wyciekiem paliwa z cysterny kolejowej (poz. 215 rejestru za 1997 r.). W I kwartale 1999 r. zostaną przeprowadzone badania wód gruntowych i gruntu. Przewiduje się zakończenie rekultywacji do końca 1999 r. 
  Zanieczyszczenie gruntu ksylenem w dniu 23 grudnia 1997 r. w miejscowości Bliżyn (woj. Kieleckie), spowodowane wyciekiem tej substancji na terenie Kieleckich Zaadów Farb i Lakierów (poz. 232 rejestru za 1997 r.). Pod nadzorem WIOŚ w Kielcach trwa usuwanie wolnego ksylenu z gruntu. Badania wykazują zmniejszanie się zanieczyszczeń. W IV kwartale 1998 r. zebrano z powierzchni wód gruntowych ok. 420 dm3 ksylenu.

 

Zanieczyszczenie gruntu ropopochodnymi w dniu 28 marca 1998 r. w Szczecinie, spowodowane uderzeniem cysterny kolejowej z benzyną etylizowaną E94 w skład pociągu (poz. 50 rejestru za 1998 r.). Do końca IV kwartału 1998 r. wydobyto z gruntu ok. 39,5 Mg mieszaniny wodno-benzynowej. Działania są prowadzone pod nadzorem WIOŚ w Szczecinie. Przewiduje się, że zakończenie rekultywacji nastąpi do końca 1999 r.
  Zanieczyszczenie w dniu 16 kwietnia 1998 r. gruntu ropą naftową w obrębie torów kolejowych na odcinku od miejscowości Dęba Opoczyńska (woj. piotrkowskie) do miejscowości Radzice (woj. radomskie), spowodowane urwaniem zaworu spustowego w czasie próby kradzieży (poz. 63 rejestru za 1998 r.). W Elektrociepłowni “RADOM” w Radomiu została przeprowadzona utylizacja 200 Mg zanieczyszczonej ziemi. Pozostałe 24 Mg zanieczyszczonej ziemi zostało złożone na zabezpieczonej folią platformie kolejowej. Trwa poszukiwanie jej odbiorcy w celu utylizacji.
  Wyciek w dniu 20 kwietnia 1998 r. amoniaku na terenie Zakładów Mięsnych “BYD-MEAT” w Bydgoszczy (poz. 67 rejestru za 1998 r.). Zarządzenia pokontrolne zrealizowano w ciągu IV kwartału 1998 r.
  Zanieczyszczenie w dniu 17 czerwca 1998 r. powietrza i gruntu ropą naftową w miejscowości Amelin (woj. lubelskie) na skutek erupcji ropy i gazu w kopalni ropy naftowej (poz. 93 rejestru za 1998 r.). W ramach nadzoru nad usuwaniem skutków zdarzenia, w dniu 30 września 1998 r. WIOŚ z Lublina pobrał próby zanieczyszczonego gruntu. Badania wykazały znaczną zawartość ropopochodnych w gruncie i rekultywacja będzie kontynuowana.
  Wyciek w dniu 23 sierpnia 1998 r. ok. 30 Mg oleju opałowego EKOTERM z Zakładu Wełny Mineralnej “ROCKWOOL” w Cigacicach (woj. zielonogórskie), którego przyczyną były błędy eksploatacyjne (poz. 141 rejestru za 1998 r.). Zebrany grunt oraz zanieczyszczone olejem opałowym maty, zgromadzone w sposób, który nie zagraża środowisku, wykorzystywane są w procesie produkcji wełny mineralnej. Przewidywane jest ich zużycie w terminie do końca II kwartału 1999 r.
  Wyciek oleju opałowego do gruntu w wyniku wypadku autocysterny w dniu 28 września 1998 r. w miejscowości Zawadka Brzostecka (gm. Brzostek, woj. tarnowskie) - poz. 158 rejestru za 1998r.). Wojewoda Tarnowski, na wniosek WIOŚ w Tarnowie, wydał decyzję zobowiązującą Wójta Gminy Brzostek do przedłożenia opinii określającej stopień zanieczyszczenia środowiska w miejscu zdarzenia w terminie do dnia 31 stycznia 1999 r. 

W IV kw. 1998 r. działania wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska były prowadzone w ścisłej współpracy z odpowiednimi terenowo komendami wojewódzkimi i rejonowymi Państwowej Straży Pożarnej. W wielu przypadkach współpraca obejmowała inne organy administracji państwowej ogólnej i specjalnej, organy ścigania oraz organy administracji samorządowej. Sprzyjało to:

Przykładem takiej współpracy jest omówiony pożar cysterny kolejowej z epichlorohydryną w dniu 2 listopada 1998 r. w miejscowości Twarda Góra (woj. bydgoskie). W akcji ratowniczej brali udział i współdziałali funkcjonariusze i przedstawiciele: Do akcji usuwania skutków zdarzenia i ich oceny włączone zostały: Śledztwo w sprawie przyczyn i skutków zdarzenia prowadzi Prokuratura Rejonowa w Świeciu n/Wisłą.

Rejestr zdarzeń o charakterze nadzwyczajnych zagrożeń srodowiska



HTML: Tomasz Bąk 1999