W II kw. 1998 r. Państwowa Inspekcja Ochrony Środowiska otrzymała informacje o 51 zdarzeniach mogących spowodować nadzwyczajne zagrożenie środowiska, z tego w:
 
 

- kwietniu	- 21 zdarzeń (41,2 % zdarzeń w skali II kwartału i 20,6 % zdarzeń w skali I półrocza);
- maju	- 15 zdarzeń (29,4 % zdarzeń w skali II kwartału i 14,7 % w skali I półrocza);
- czerwcu	- 15 zdarzeń (29,4 % zdarzeń w skali II kwartału i 14,7 % w skali I półrocza).

Rejestr zdarzeń mających miejsce w omawianym kwartale zawarty jest w załączniku nr 1 (numeracja zdarzeń w załączniku jest kontynuacją numeracji rejestru nadzwyczajnych zagrożeń środowiska dla I kwartału 1998 r.).

Ilość zgłoszonych zdarzeń w poszczególnych miesiącach II kwartałów w latach 1993 - 1998 r. przedstawiono na rys. 1.
 
 

Wynika z niego, że w II kwartale 1998 r. ilość zdarzeń w niewielkim stopniu (o 3 zdarzenia) przewyższała ilość zdarzeń w II kwartale 1995 r., kiedy to zarejestrowano najmniej zdarzeń w II kwartałach lat 1993 - 1998. Wpłynął na to niewątpliwie fakt, że w miesiącach maju i czerwcu 1998 r. zarejestrowano tylko po 15 zdarzeń.

Zdarzenia zgłoszone w okresie II kw. 1998 r. zarejestrowane były na terenie 25 województw. Najwięcej miało miejsce na terenie województw:
 

- gdańskiego	- 8 zdarzeń;
- radomskiego	- 4 zdarzenia;
- jeleniogórskiego, lubelskiego i warszawskiego	- po 3 zdarzenia;
- białostockiego, katowickiego, krośnieńskiego, nowosądeckiego, olsztyńskiego, poznańskiego, skierniewickiego, tarnobrzeskiego, tarnowskiego i zielonogórskiego	- po 2 zdarzenia.

Na terenie 10 województw wystąpiło po 1 zdarzeniu, na terenie 24 województw brak było zdarzeń.

Z powyższego zestawienia wynika, że w skali II kwartału 1998 r.: 

• zdecydowanie najwięcej zdarzeń miało miejsce na terenie województwa gdańskiego; 

• rozmieszczenie zdarzeń na obszarze kraju było nierównomierne (na terenie 15 województw, które stanowią 30,6 % wszystkich województw, miało miejsce 41 zdarzeń, które stanowiły aż 80,4 % wszystkich zdarzeń).

Z powyższego zestawienia wynika, że w skali I półrocza 1998 r.:

• zdecydowanie najwięcej zdarzeń miało miejsce na terenie województwa warszawskiego; 

• rozmieszczenie zdarzeń na obszarze kraju było nierównomierne (na terenie 17 województw, które stanowią 34,7 % wszystkich województw, miało miejsce 74 zdarzenia, które stanowiły 73,7 % wszystkich zdarzeń).

Bardziej obrazowo strukturę miejsc zdarzeń przedstawia rys. 2.

W skali I półrocza 1998 r. struktura zdarzeń, ze względu na miejsce zdarzenia, przedstawia się następująco:
 
 

- transport	- 49 zdarzeń (48,1 % wszystkich zdarzeń w I półroczu 1998 r.);
- zakłady	- 39 zdarzeń (38,2 %);
- inne	- 14 zdarzeń (13,7 %).

Strukturę zdarzeń w tym okresie przedstawiono na rys 3.
 

Z rysunków 2 i 3 wynika, że analogicznie jak w I kwartale 1998 r., w okresie II kwartału 1998 r. i w całym I półroczu 1998 r. najwięcej zdarzeń występowało w transporcie. Fakt ten należy łączyć ze wzrastającą rolą przewozów materiałów niebezpiecznych w gospodarce. 

W II kwartale 1998 r. transporcie miało miejsce 26 zdarzeń (51,0 % wszystkich zdarzeń w kwartale), z tego w:

- transporcie drogowym - 12 zdarzeń (23,5 % zdarzeń w II kw.);
- transporcie kolejowym - 4 zdarzenia (7,8 %);
- transporcie wodnym - 6 zdarzeń (11,8 %);
- transporcie rurociągowym - 3 zdarzenia (5,9 %);
- transporcie lotniczym - 1 zdarzenie (2,0 %).

Strukturę tych zdarzeń, w grupie zdarzeń mających miejsce w transporcie, przedstawia rys. 4.
 

Z rys. 4 wynika, że zdecydowanie najwięcej zdarzeń w transporcie miało miejsce w przewozie drogowym materiałów niebezpiecznych. Analogiczna sytuacja występowała w I półroczu 1998 r., co obrazuje rys. 5.

W II kw. 1998 r. w transporcie rurociągowym ropy naftowej i produktów ropopochodnych (paliwa płynne takie jak benzyny silnikowe i oleje napędowe), w którym skutki wycieków bywają najpoważniejsze, wystąpiły 3 zdarzenia. Dwa zdarzenia miały miejsce na terenie rurociągów produktowych, należących do Rafinerii Gdańskiej SA, jedno zdarzenie miało miejsce na rurociągu ropy naftowej, należącym do Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych "PRZYJAŹŃ" w Płocku. Dzięki szybkiej i sprawnej akcji służb należących do właścicieli, prowadzonej pod nadzorem Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Gdańsku (rurociąg Rafinerii Gdańskiej SA) i Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Poznaniu (rurociąg Przedsiębiorstwa Eksploatacji Rurociągów Naftowych "PRZYJAŹŃ") skutki wycieków zostały usunięte w krótkim czasie.

  W II kwartale 1998 r. znaczna ilość zdarzeń miała miejsce na terenie zakładów. Było ich 21 (41,2 % wszystkich zdarzeń w ciągu II kw.), w tym na terenie:
 
 

- zakładów przemysłowych	- 16 zdarzeń (31,4 % wszystkich zdarzeń w II kwartale);
- zakładów użyteczności publicznej	- 4 zdarzenia (7,8 % wszystkich zdarzeń w II kwartale);
- zakładów handlowych	- 1 zdarzenie (2,0 % wszystkich zdarzeń w II kwartale).

Strukturę tych zdarzeń, w grupie zdarzeń mających miejsce na terenie zakładów, przedstawia rys. 6.

W I półroczu 1998 r. na terenie zakładów miało miejsce łącznie 39 zdarzeń (38,2 % wszystkich zdarzeń), w tym na terenie:
 
 

- zakładów przemysłowych	- 28 zdarzeń (27,4 % wszystkich zdarzeń w I półroczu);
- zakładów handlowych	- 10 zdarzeń (9,8 % wszystkich zdarzeń w I półroczu);
- zakładów użyteczności publicznej	- 1 zdarzenie (1,0 % wszystkich zdarzeń w I półroczu).

Strukturę tych zdarzeń przedstawia rys. 7.
 

   Z rys. 6 i 7 wynika, że zdecydowana większość zdarzeń w zakładach miała miejsce w zakładach przemysłowych. Wynika to z faktu, że tam najczęściej znajdują się materiały niebezpieczne i to niejednokrotnie w znacznych ilościach.
 

Uwzględniając jako kryterium w poszczególnych zdarzeniach klasyfikację materiałów niebezpiecznych, stosowaną w transporcie materiałów niebezpiecznych, ilość zdarzeń w poszczególnych klasach w II kwartale 1998 r. przedstawia się następująco:
 

- klasa 2 (gazy sprężone, skroplone lub rozpuszczone pod ciśnieniem), w tym z udziałem:	- 7 zdarzeń (13,7 % zdarzeń w skali kwartału);
- amoniaku (nr ONZ 1005)	- 3 zdarzenia;
- klasa 3 (materiały ciekłe zapalne), w tym z udziałem:	- 33 zdarzenia (64.7 %);
- benzyn silnikowych (nr ONZ 1203)	- 4 zdarzenia;
- olejów napędowych (nr ONZ 1202)	- 15 zdarzeń;
- klasa 6 (materiały trujące)	- 1 zdarzenie (2,0 %);
- klasa 8 (materiały żrące)	- 1 zdarzenie (2,0 %);
- materiały poza klasyfikacją materiałów niebezpiecznych	- 9 zdarzeń (17,6 %).

Na rys. 8 przedstawiono strukturę zdarzeń z udziałem różnych klas substancji niebezpiecznych.
 

Z rys. 8 wynika, że:

• materiały należące do grupy 3 stanowią w dalszym ciągu najpoważniejsze zagrożenie w zdarzeniach mających znamiona nadzwyczajnego zagrożenia;   

• ilość zdarzeń z udziałem materiałów klasy 2 utrzymała się na poziomie I kwartału 1998 r.;   

• w pozostałych klasach (w tym również w klasie 8 - materiały żrące) materiałów niebezpiecznych zdarzenia występowały rzadko lub nie występowały wcale.

Na rys. 9 przedstawiono strukturę zdarzeń w I półroczu 1998 r., z uwzględnieniem klasyfikacji materiałów niebezpiecznych.
 

Przy wystąpieniu nadzwyczajnych zagrożeń środowiska następują zanieczyszczenia różnych elementów środowiska. W II kw. 1998 r. zanieczyszczone było:

- powietrze - w 10 przypadkach (19,6 %);
- grunt - w 24 przypadkach (47,1 %);
- wody - w 23 przypadkach (45.1 %).

W powyższym zestawieniu suma przypadków, w których doszło do uwolnienia substancji niebezpiecznych i zanieczyszczenia poszczególnych elementów środowiska, jest wyższa niż ilość zarejestrowanych zdarzeń. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że w niektórych zdarzeniach doszło do zanieczyszczenia więcej niż jednego elementu środowiska.

Wśród 51 zdarzeń, zarejestrowanych w II kw. 1998 r., w 3 (5,9 % wszystkich zdarzeń w skali kwartału) brak było skutków w środowisku. Zdarzenia zostały jednak uwzględnione w rejestrze, gdyż w trakcie akcji ratowniczej istniało poważne ryzyko uwolnienia materiałów niebezpiecznych do środowiska.

Z pozostałych zdarzeń charakter krótkotrwały miało 39 zdarzeń (76,5 % wszystkich zdarzeń), a charakter długotrwały miało 9 zdarzeń (17,6 %).

W skali I półrocza 1998 r. zanieczyszczone były:

- powietrze - w 25 przypadkach (24,5 %);
- grunt - w 45 przypadkach (44,1 %);
- wody - w 41 przypadkach (40,2 %).

W 7 przypadkach (6,9 %) nie stwierdzono zanieczyszczenia środowiska, ale w czasie akcji ratowniczej istniało potencjalnie duże ryzyko wystąpienia nadzwyczajnego zagrożenia środowiska.

Wśród zdarzeń, które miały miejsce w II kw. 1998 r., jako potencjalnie najgroźniejsze wymienić należy:

(1) Zanieczyszczenie w dniu 16.04.98 ropą naftową gruntu wzdłuż toru kolejowego na odcinku od miejscowości Dęba Opoczyńska (gm. Opoczno, woj. piotrkowskie) do miejscowości Radzice (gm. Drzewica, woj. radomskie) - poz. 63 rejestru.

Zanieczyszczenie miało miejsce podczas próby kradzieży paliwa ze stojącej pod semaforem w miejscowości Dęba Opoczyńska cysterny kolejowej. Próba kradzieży spowodowała urwanie zaworu spustowego i wyciek całej zawartości cysterny do gruntu.

Pracownicy Wojewódzkich Inspektoratów Ochrony Środowiska w Piotrkowie Trybunalskim i Radomiu przeprowadzili rozpoznanie zdarzenia, w wyniku którego stwierdzono że;

• z cysterny wyciekło około 51 Mg surowej ropy naftowej;
• wyciek ropy następował częściowo w trakcie jazdy pociągu powodując zanieczyszczenie nasypu kolejowego na odcinku około 8 km, z tego 3 km na terenie województwa radomskiego i 5 km na terenie woj. piotrkowskiego;
• po zatrzymaniu się pociągu na stacji Radzice wyciekająca ropa spłynęła do zagłębienia terenu zanieczyszczając go na obszarze około 120 m^{2 ;}
• akcja ratownicza była prowadzona przez PSPoż., PKP i służby komunalne gmin (zbieranie ropy naftowej z rozlewisk, usuwanie zanieczyszczonego gruntu, który był przewożony na miejsce uzgodnione z Wojewodą Radomskim);
• faktycznego sprawcy (osoby lub osób, które spowodowały urwanie zaworu i wyciek paliwa) nie ustalono;
• Wojewodowie Piotrkowski i Radomski wydali decyzje nakazujące doprowadzenie zanieczyszczonego środowiska do stanu właściwego;
• decyzje są w trakcie realizacji.

Zdarzenie o zasięgu ponadwojewódzkim.

(2) Wyciek w dniu 20.04.98 amoniaku na terenie Zakładów Mięsnych "BYD-MEAT" S.A. w Bydgoszczy - poz. 67 rejestru.

 Nastąpiło uszkodzenie rurociągu z ciekłym amoniakiem w czasie używania wózka widłowego. Uszkodzenie rurociągu spowodowało wyciek amoniaku, a następnie emisję par amoniaku do powietrza na skutek jego odparowywania.

WIOŚ w Bydgoszczy przeprowadził rozpoznania zdarzenia, w wyniku którego stwierdzono że:

• z uszkodzonej instalacji wyciekło około 300 kg amoniaku;
• wysokie stężenie amoniaku w pobliżu miejsca awarii spowodowało śmierć jednej osoby na miejscu zdarzenia, druga zmarła w szpitalu, 47 osób hospitalizowano;
• nastąpiło zanieczyszczenie kanalizacji ogólnospławnej (na skutek pochłaniania amoniaku) azotem amonowym i alkalizacja ścieków;
• nie nastąpiło zanieczyszczenie wód powierzchniowych azotem amonowym;
• chmura amoniaku nie przemieściła się poza teren zakładu;
• najbliższa zabudowa mieszkaniowa znajduje się ok. 30 m od zakładu.

(3) Zanieczyszczenie w dniu 17.06.98 r. gruntu i powietrza ropą naftową w miejscowości Amelin (gm. Lubartów, woj. lubelskie) - poz. 93 rejestru.

Na terenie Kopalni Ropy Naftowej w Amelinie, należącej do Sanockiego Zakładu Górnictwa Nafty i Gazu w Sanoku, nastąpiła erupcja ropy naftowej w mieszaninie z gazem ziemnym, parafiną i płynem wiertniczym. 

WIOŚ w Lublinie przeprowadził rozpoznanie, w wyniku którego stwierdzono że:

• erupcja ropy następowała pod wysokim ciśnieniem i przy wietrze co spowodowało zanieczyszczenie gruntów uprawnych na obszarze ok. 5 hektarów;
• teren ujęcia wody do picia (studnie, hydrofornia) znalazły się poza zasięgiem skażenia;
• najbliższe zabudowania chłopskie zlokalizowane są w odległości ok. 800-1000 m.

• rośliny pochodzące z terenu skażonego nie nadają się do rolniczego wykorzystania;
• zasięg skażonego terenu oraz metody rekultywacji i jego przywrócenia do dalszego rolniczego wykorzystania będą określone przez specjalistyczne służby;
• koszty związane z badaniami i rekultywacją skażonego gruntu oraz wyceną i wypłatą za utracone pożytki powinien ponieść sprawca zdarzenia tj. Sanocki Zakład Górnictwa Nafty i Gazu w Sanoku.

Rejestr zdarzeń o charakterze nadzwyczajnych zagrożeń srodowiska

Powrót na stronę główną GIOŚ.